zondag 30 december 2012

Plezant is niet altijd leuk

Tijdens de kerstweek is het altijd moeilijk bij de redactie. We zijn allemaal kerstekinderen en missen hier de donkere dagen die bij deze tijd horen. Ook het veel te warme weer helpt ons niet altijd om in de echte kerstsfeer te komen. Onze Argentijnse koffieboy deed zijn overdreven best om de sfeer er in te houden met zijn grappen en toen we vroegen of hij de 'plezantste' thuis was, nam hij zijn Nederlandse woordenboek. ¿Plezant? dat staat hier niet in... Wij keken hem verbaasd aan, 'plezant' niet in je woordenboek? We zouden geen nieuwsredactie zijn om ons daar dadelijk op te storten. We sloegen de Dikke van Dale open, een naslagwerk dat serieus kan genoemd worden, zelfs op het internet. Geen plezante ervaring, bleek achteraf...

 Taaladvies nr 1127: Is plezant correct?

Antwoord

Nee...



Dat antwoord sloeg in als een bom. Onze koffieboy was dus niet correct. Dat wisten we al een tijdje, maar het stond er nu zwart op wit en nog wel in de Van Dale. De redactie houdt het graag plezant, en nu we weten dat het niet correct is, lijkt het ons nog plezanter! De medewerkers van de goednieuwskrant leven vaak gevaarlijk en op het randje. We lezen verder in de Dikke dat 'plezant' een bijvoeglijk naamwoord is maar geen standaardtaal. We zijn al blij dat het woord een naam heeft: een bijvoeglijk naamwoord. Iets dat je bijvoegd om het meer klemtoon te geven. Geen standaardtaal, volgens de Dikke ; het komt vooral in België voor, maar is ook in Nederland niet helemaal onbekend. Alternatieven in de standaardtaal zijn plezierig, vrolijk, opgewekt, lustig, grappig, lollig, prettig, leuk, vermakelijk, vrolijk, aardig, behaaglijk, aangenaam en genoeglijk. Dat onze werkvergaderingen vaak genoeglijk zijn, kan misschien wel, hoewel we er niet echt een emotie op kunnen plakken. Het is soms lollig en zelfs prettig,  grappig als de koffieboy droog uit de hoek komt en lustig, tja ook dat, zou men kunnen zeggen. Vrolijk zijn we deze dagen ook, vastgeroest in de gewoonte van het jaar. Iedereen wenst je dan ook vrolijke kerstdagen, maar al dat drukt nog niet uit wat echt 'plezant' kan zijn.

De Dikke gaat verder:

In de standaardtaal zijn er tal van bijvoeglijke naamwoorden gangbaar om uit te drukken dat iets of iemand plezierig is. Naast plezierig zijn naargelang de context ook vrolijk, opgewekt, fijn, lustig, grappig, lollig, prettig, leuk, vermakelijk, vrolijk, aardig, behaaglijk, aangenaam en genoeglijk gangbaar.
(1) Wat is het leuk een konijn te zijn.
 'het is leuk een konijn te zijn' stel je voor dat het winter is en je vriest uit je pelsje en ze geven op 'dagelijkse kost' konijn met pruimen. Lijkt me niet zo plezant...als je dan een konijn bent. 

Plezant wordt in België frequent gebruikt in de spreektaal. Verder komt plezant ook meer dan eens in Nederlandse bronnen voor. Toch is het voor veel mensen niet aanvaardbaar in een geschreven tekst.
Hopelijk zijn die 'veel mensen' geen lezers van de goednieuwskrant, want het staat hier al ettelijke malen geschreven. Het volgende voorbeeld bij de Dikke is helemaal te gek :
(4) Ons schoolreisje naar de haven van Antwerpen was leerrijk en plezant. (geen standaardtaal)
Als dit fout wordt gerekend in een opstelletje, dan begrijp ik geen Nederlands meer...Als je naar Antwerpen gaat is het altijd plezant! Want de Antwerpenaars zijn de plezantste thuis.  (geen standaardtaal). 
Het laatste voorbeeld slaat helemaal nergens op:

Bedenk daarbij dat een Franse gevangenis aanzienlijk minder plezant is dan een Nederlandse. (geen standaardtaal)
Als je plezant en gevangenis in 1 zin gebruikt is het normaal dat de meeste mensen dat niet begrijpen. Deze misplaatste voorbeelden in het Dikste naslagwerk van de Nederlandse, duiden erop dat men het bij Van Dale niet echt begrepen heeft. Laten we even stil staan bij het woord: standaardtaal
Dat is een taalvariëteit waarvoor een zogenaamde 'papieren norm' geldt; wat nog binnen de grenzen van een dergelijke variëteit geldt, is niet alleen afhankelijk van het taalgevoel van de sprekers, maar staat ook in woordenboeken, grammaticaboeken, stijlgidsen en dergelijke beschreven. Een standaardtaal wordt ook wel de cultuurtaal genoemd. -wikipedia-
We worden meer en meer verbaasd. Vlaamse woorden, zoals plezant, horen niet bij de standaardtaal, volgens Van Dale en dus ook niet bij de cultuurtaal ?
Bij verder onderzoek vonden we een lichtpuntje in deze donkere dagen: DE TERUG PLEZANT CLUB. Een club die zich inzet om het gebrandmerkt Vlaamse woord terug in de schoolboeken te krijgen. 'Plezant' zou namelijk verbannen zijn uit het onderwijs. Dat het daar minder plezant is dan vroeger, is nu wel duidelijk. Op hun website vond ik dit:
Plezant in een schoolboek!

Na jaren speurwerk hebben we eindelijk
‘plezant’ gevonden in een actueel schoolboek.
 (met dank aan Femke Maes)

Het gaat over een recent (2012)
handboek Frans uitgegeven
door Van In.
De Terug Plezant Club wil het plezant houden in Vlaanderen en het hartstikke leuk vinden in Nederland.  Hun doelstelling: ‘plezant’ terug in de schoolboeken,uiterlijk tegen 01-01-2020.
‘plezant’ is één van de woorden die onze taal moeten verfrissen, herwaarderen en behoeden voor verarming.‘plezant’ is slechts een begin: we willen ook andere verdrongen Vlaamse woorden terug, denk maar aan: 'goesting', 'bengels' enz.  Half 2009 stellen we vast dat onze kinderen om de haverklap ‘leuk’ gebruiken.Ook de media doen het. In films en feuilletons zie je ‘nice’, ‘exciting’, ‘fine’,‘great’ e.d. vaak ondertiteld als ‘leuk’. Raar toch, want onze Vlaamse ouders gebruikten dat Hollandse woord nooit. Vaak worden onze kinderen bestraft als ze ‘plezant’ gebruiken op school! Er is iets vreemds gebeurd de laatste 50 jaar:
een Vlaams monument werd afgebroken. Aan ons om dat recht te zetten!
Voor de oprichting van de club hielden ze een enquête. Hieruit bleek dat 95% van de Vlamingen die er aan deelnamen (3208) het woord ‘plezant’ terug willen!  Half juli 2009 hebben we de Terug Plezant Club opgericht. Dat kreeg heel wat media-aandacht, met anderhalve maand later een massale reactie in Nederland. Via het internet, kranten, TV en relevante organisaties willen ze zo veel mogelijk Vlamingen bewust maken van het probleem en hen overtuigen mee te ijveren voor het behoud van onze taaleigenheid. Als het in Nederland hartstikke leuk mag zijn, mag het in Vlaanderen wel plezant blijven.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten